سید یحیی نوبخت، مدیر عامل شرکت بهره برداری نیروگاه طرشت

تولید برق در ایران تاریخچه ای خواندنی و پرفراز و نشیب دارد. امروز اما تولید این کالای استراتژیک یکی از نقاط قوت بزرگ صنعت برق و اقتصاد کشور است. اگرچه نیروگاه ها در شرایط کنونی با مشکلات و مسائل عدیده ای دست به گریبانند، ولی همچنان یکی از ظرفیت های قابل اتکای صنعت برق و در نگاهی کلان تر اقتصاد کشور محسوب می شوند. این صنعت از راه اندازی اولین نیروگاه ها توسط شرکت های خارجی تا امروز که ایران به یکی از ده کشور نیروگاه ساز دنیا تبدیل شده، مسیری طولانی را طی کرده است که اصلی ترین ره‏آورد آن خودکفایی و صادرات است.

آغاز راه طرشت

سید یحیی نوبخت، مدیر عامل شرکت بهره برداری نیروگاه طرشت، به ابتدای راه این نیروگاه در سال 1338 اشاره کرد و گفت: در آن زمان کار محدود برق‏رسانی توسط بنگاه برق تهران انجام می شد که زیر نظر شهرداری تهران فعالیت می نمود. بعدها با ایجاد وزارت نیرو همین بنگاه های برق با شمایلی توسعه یافته به شرکت های زیرمجموعه این وزارتخانه تبدیل شدند. ماهیت نیروگاه طرشت از انعقاد قرارداد بنگاه برق تهران با شرکت فرانسوی آلستوم در سال 1333 آغاز شد. طی پنج سال پس از انعقاد این قرارداد و در مرداد ماه سال 1338 واحدهای این نیروگاه به تدریج راه اندازی و وارد مدار شدند و در آن سال ها 50 درصد برق مورد نیاز تهران را تولید می کردند.

وی در ادامه با تاکید بر این نکته که به دلیل نبود شبکه سراسری برق به شکل امروزی، نیروگاه طرشت در آن سال ها فقط با هدف تامین برق تهران ساخته شد، خاطرنشان کرد: در آن زمان طرشت منطقه ای خارج از تهران محسوب می شد و بعدها نام نیروگاه را هم بر اساس نام محله انتخاب کردند. در سال های ابتدایی سوخت مورد استفاده در نیروگاه مازوت بود اما بعدها به دلیل آلایندگی قابل توجهش، از گاز طبیعی برای سوخت این نیروگاه استفاده شد.

طرشت در مسیر بهسازی و توسعه

نوبخت با بیان اینکه امروز بیش از 60 سال از عمر نیروگاه طرشت می گذرد، خاطرنشان کرد: در طول این چند دهه، مساله توسعه نیروگاه و افزایش راندمان آن بارها مطرح شده است. اما اساسی ترین گام ها برای این امر در سال 1395 و با برنامه ریزی برای راه اندازی یک واحد جدید آغاز شد. واحد 25 مگاواتی که راندمان بیش از 30 درصد دارد، از سال 98 راه اندازی و وارد مدار شد.

وی در ادامه به نسل های مختلف مدیران صنعت برق که در این نیروگاه حضور داشتند اشاره کرد و افزود: نیروگاه طرشت جزو اولین تولیدکنندگان برق بوده که به سمت استراتژی محوری حرکت کرده است. اولین بار در سال 1387 موضوع لزوم تدوین استراتژی برای نیروگاه طرشت مطرح و در همان سال به عنوان یکی از واحدهای پیشرو در صنعت نیروگاهی وارد مدل تعالی سازمانی یا EFQM شد. نتیجه این رویکرد کسب جایزه تعالی و تقدیرنامه سه ستاره برای نیروگاه است.

مدیرعامل شرکت بهره برداری نیروگاه طرشت در ادامه به تمرکز استراتژی های سازمانی این نیروگاه بر افزایش توان تولید و راندمان اشاره کرد و گفت: ما تلاش می کنیم واحد 25 مگاواتی جدید را با دو واحد بخار قدیمی نیروگاه تلفیق کنیم و با تکنولوژی HWB  و یکپارچه سازی واحدهای جدید و قدیمی، راندمان نیروگاه را نیز افزایش دهیم. به علاوه بر اساس همین استراتژی و به منظور افزایش راندمان، واحد یک و دو نیروگاه بخار پس از پیک 1400 از مدار خارج و با مولدهای پایه گازسوز با راندمان بالای 45 درصد جایگزین خواهند شد.

وی همچنین تصریح کرد: از مهرماه سال جاری بهره برداری از نیروگاه 1400 مگاواتی شیروان به شرکت بهره برداری نیروگاه طرشت واگذار و اقدامات لازم برای بهره برداری از این نیروگاه توسط همکاران در حال انجام است. بر همین اساس ما امیدواریم که مجموع ظرفیت نیروگاه طرشت و شیروان تا پایان پیک سال 1400 مجموعا به بیش از 1500 مگاوات برسد.

طرشت؛ نیروگاهی با قدمت اما روزآمد

نوبخت ضمن اشاره به اینکه علیرغم گذشت بیش از 6 دهه از عمر نیروگاه طرشت، این نیروگاه همچنان با همان قدرت عملی و قابلیت اطمینان اولیه مشغول به فعالیت است، اذعان کرد: قطعا نمی توان از این مساله چشم پوشید که در سال های اخیر شاخص های تولید تغییر کرده و امروز بحث راندمان یکی از مهمترین موضوعات مطروحه در خصوص نیروگاه هاست. نوع تکنولوژی واحدهای قدیمی چندان روی مساله صرفه جویی سوخت و اب و همچنین افزایش بهره وری تولید، متمرکز نبود، با این حال در طول سال های اخیر ما در نیروگاه طرشت برنامه ریزی ها و اقدامات موثری برای افزایش بهره وری و مدیریت مصرف آب داشته ایم. در حال حاضر راندمان نیروگاه طرشت حدود 25 درصد است اما امیدواریم با نصب واحدهای جدید به بالای 40 درصد برسد.

وی همچنین تصریح کرد: بر مبنای استراتژی های تدوین شده، همانطور که قبلا هم اشاره شد واحدهای شماره یک و دو پس از پیک تابستان سال آینده با مولدهای جدید جایگزین شده و واحدهای قدیمی برای مباحث آموزشی در حوزه نیروگاهی مورد استفاده قرار خواهند گرفت. در این صورت علاوه بر بازیابی ظرفیت تولیدمان، می توانیم از حرارت اگزوز این موتورها برای گرمایش مجموعه استفاده کنیم.

مدیرعامل شرکت بهره برداری نیروگاه طرشت در خصوص واحدهای 3 و 4 این نیروگاه توضیح داد: ما برای افزایش راندمان واحدهای 3 و 4 برنامه ریزی کرده ایم. مطالعات و بررسی های لازم هم در این مورد انجام شده و امیدواریم بتوانیم راندمان این دو واحد را به نحوی قابل قبول افزایش دهیم.

چالش های زیست محیطی طرشت

نوبخت در بخش دیگری از صحبت های خود به سیاست وزارت نیرو برای خروج نیروگاه هایی با راندمان پایین در ماه های کم مصرف سال اشاره کرد و افزود: با همین رویکرد نیروگاه طرشت در حال حاضر فقط 4 ماه از سال وارد مدار می‌شود و در همان مدت کوتاه هم فقط از گاز طبیعی استفاده می‌کند. نکته اینجاست که اوج آلودگی هوا در کلان شهرهایی نظیر تهران در زمستان است. بنابراین فعالیت طرشت در ماه های گرم سال تاثیری بر آلایندگی شهر تهران ندارد.

وی همچنین خاطرنشان کرد: سازمان محیط زیست، استانداردهایی در مورد آلاینده ها دارد و در مورد نیروگاه ها یک شاخص مشخص برای میزان تولید آلاینده ها تعیین کرده است. بنابراین نیروگاه هایی که آلاینده های بیشتری نسبت به میزان تعیین شده، تولید کنند، اجازه تولید برق نخواهند داشت. برهمین اساس ما در دوره‌های سه ماهه، در خصوص میزان آلاینده های ناشی از تولید برق مورد سنجش سازمان محیط زیست قرار می گیریم.

نوبخت تاکید کرد: در حال حاضر تمام فاکتورهای محصولات احتراقمان مطابق استانداردهای مربوطه در کلانشهرها است. ما تلاش کرده ایم مباحث مرتبط با استاندارد را به صورت کامل رعایت کنیم، چرا که این مساله را جزو مسئولیت های اجتماعی و زیست محیطی خود می دانیم و به همین دلیل هم نسبت به استقرار استانداردهای سیستم مدیریت یکپارچه (IMS) که شامل  ISO14001:2008, ISO9001:2008, OHSAS18001:2007 است، اقدام نموده ایم.

وی همچنین انجام تعمیرات اساسی و دوره ای نیروگاه با اتکا به قطعات ساخت داخل را یادآور شد و گفت: خوشبختانه با اتکا به توان سازندگان داخلی ما هیچ خرید خارجی برای تامین قطعات مورد نیاز نیروگاه نداریم. به علاوه تلاش کردیم در طول این سال ها موضوع تعمیرات دوره ای و اساسی نیروگاه را به هیچ عنوان با تاخیر انجام ندهیم. به همین دلیل با وجود چالش های مالی، این تعمیرات به صورت منظم و در زمان مقرر در حال انجام است.

طرشت روی نوار توسعه

نوبخت در ادامه به مشکلات مالی حاکم بر صنعت برق کشور به ویژه تولیدکنندگان برق اشاره کرد و افزود: با وجود همه مشکلات و کمبود نقدینگی در نیروگاه ها، ما توانستیم با یک برنامه ریزی مالی موثر، علاوه بر تامین هزینه های جاری نیروگاه و انجام به موقع تعمیرات، بدهی شرکت را به دستگاه های اجرایی نظیر تامین اجتماعی و سازمان امور مالیاتی پرداخت کرده و شرایط مالی شرکت را در وضعیتی متعادل حفظ کنیم.

نوبخت به اشتغال بیش از 140 نفر نیروی انسانی در نیروگاه طرشت اشاره کرد و گفت: بخشی از نیروی انسانی این مجموعه، ماموریت های دیگری به جز مساله نیروگاه دارند. به عنوان مثال یکی از کارهایی که در شرکت بهره برداری نیروگاه طرشت انجام می شود، صدور تاییدیه های فنی مولدهای مقیاس کوچک در کشور است و نیروگاه های مقیاس کوچک بدون اخذ مجوز از مجموعه ما، نمی توانند کار تولید برق را آغاز کنند. بر همین اساس بخشی از نیروی انسانی شاغل در این شرکت، به امور مربوط به صدور تاییدیه های فنی مشغول هستند.

وی همچنین خاطرنشان کرد: یکی دیگر از اقدامات ما در این مجموعه  برگزاری دوره‌های آموزشی شبیه‌ساز نیروگاهی در کشور است. با توجه به اینکه در صنعت نیروگاهی، عمدتا تجهیزات بسیار گران قیمت توسط تکنیسین‌ها و بهره‌بردارها اداره و نگهداری می شود، به همین دلیل آموزش آنها برای بهره برداری صحیح و حفاظت از این تجهیزات بسیار الزامی است. نیروگاه طرشت تنها مجموعه ای است که امکان و مجوز برگزاری این دست از دوره های آموزشی را دارد و سال هاست کارنامه ای پربار در برگزاری موفق این دوره های آموزشی برای خود ثبت کرده است.

نوبخت در پایان ظرفیت قابل توجه صنعت برق در تولید برق، احداث نیروگاه و ساخت قطعات نیروگاهی را یادآور شد و تصریح کرد: نباید از این ظرفیت سرشار به سادگی چشم پوشید. ما زمانی حتی برای تامین قطعات از خارج هم دچار مشکل بودیم اما امروز نه تنها در ساخت قطعات نیروگاهی به خودکفایی رسیده ایم، بلکه توانسته ایم به کشورهای دارنده تکنولوژی ساخت نیروگاه تبدیل شده و در کنار آن صادرات تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی داشته باشیم. باید از ثمره این تلاش ها و دستاوردها محافظت کنیم و اجازه ندهیم که این ظرفیت عظیم دچار مشکل و یا ضعف شود.